Άδεια αποποίησης κληρονομιάς στο πρόσωπο ανήλικου κληρονόμου

Είναι σύνηθες το φαινόμενο να καλείται στην κληρονομιά αποβιώσαντος ως κληρονόμος κάποιος ανήλικος. Αυτό μπορεί να γίνει αφενός εφόσον ο ανήλικος καθίσταται κληρονόμος είτε μέσω της εξ αδιαθέτου κληρονομικής διαδοχής είτε ως κατιών του κληρονομούμενου (1813 επομ. ΑΚ) ή ορίζεται κληρονόμος μέσω διαθήκης αφετέρου όταν ο ανήλικος καλείται στην κληρονομιά συνεπεία προηγούμενης αποποίησης προγενεστέρως κληθέντος κληρονόμου. Στην περίπτωση που η κληρονομιά συνίσταται από αξιόλογα και σημαντικής αξίας περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, κινητά αξίας, χρήματα, δικαιώματα, εισοδήματα από οποιδήποτε πηγή κ.α.) όλα βαίνουν καλώς και ο ανήλικος δύναται να αποδεχτεί την επαχθείσα στον ίδιο κληρονομιά, καθότι από αυτήν αποκτά όφελος που συνίσταται στην επαύξηση της περιουσίας του.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που η κληρονομιά ενώ στερείται παντελώς ενεργητικού (ακίνητα, άυλοι τίτλοι κλπ) είναι κατάχρεη, ήτοι παρουσιάζει αυξημένο παθητικό λόγω οφειλών και ληξιπρόθσμων χρεών του κληρονομούμενου στο Δημόσιο, σε Ασφαλιστικά Ταμεία, σε Τράπεζες, Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα και αλλού. Στην περίπτωση αυτή είναι αναγκαίο να δοθεί στον ανήλικο δικαστικά άδεια προκειμένου να αποποιηθεί την βεβαρυμένη κληρονομιά. Την εν λόγω άδεια του Δικαστηρίου καθότι ο ανωτέρω είναι ανήλικος και συνεπώς στερείται δικαιοπρακτικής ικανότητας αιτούνται αμφότεροι οι γονείς του ανηλίκου, που ενεργούν και οι δύο από κοινού ως ασκούντες τη γονική μέριμνα και για λογαριασμό του ως νόμιμοι αντιπρόσωποί του(1526 ΑΚ). Στην περίπτωση δε που ο ανήλικος τελεί υπό επιτροπεία τη διαδικασία διενεργεί ο επίτροπος αυτού κατόπιν της γνωμοδότησης και του εποπτικού συμβουλίου (1625 ΑΚ).

Αρμόδιο Δικαστήριο για την παροχή στους γονείς ανηλίκου, ως ασκούντων τη γονική μέριμνα αυτού, άδειας αποποίησης για λογαριασμό του, είναι αποκλειστικά το Ειρηνοδικείο της συνήθους διαμονής του ανηλίκου (άρθρο 797 ΚΠολΔ). Για το παραδεκτό της αίτησης απαραίτητη προυπόθεση είναι η κοινοποίησή της στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών δύο ημέρες πριν τη δικάσιμο.

Η προθεσμία για την αποποίηση της κληρονομιάς για λογαριασμό του ανηλίκου είναι τετράμηνη, όπως και στους λοιπούς κληρονόμους, και αρχίζει από τότε που ο ανήλικος ή οι ασκούντες τη γονική μέριμνα αυτού, έμαθε την επαγωγή και τον λόγο της (1847 ΑΚ). Σε περίπτωση δε κατοικίας ή διαμονής στο εξωτερικό η ανωτέρω προθεσμία είναι ενός έτους.

Κατά την κρατούσα άποψη κατά τον χρόνο από την υποβολή της αίτησης για την παροχή άδειας για αποποίηση κληρονομίας που γίνεται για λογαριασμό του ανήλικου και μέχρι τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης, αναστέλλεται κατ' άρθρο 255 εδ. α' ΑΚ η προθεσμία προς αποποίηση λόγω ανωτέρας βίας, αφού η αποποίηση της κληρονομιάς από τους γονείς για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου εξαρτάται από γεγονός που δεν μπορεί να αποτραπεί, ακόμη και με την λήψη μέτρων άκρας επιμέλειας και δη από την παροχή άδειας εκ μέρους του Δικαστηρίου. (ΑΠ 493/2003, ΑΠ388/2004, ΜΠρΠειρ 5721/2013, ΕφΑθ 2015/2015).

Για να γίνει δεκτή η αίτηση και να δοθεί η άδεια αποποίησης από το Δικαστήριο πρέπει να αποδειχτεί το σημαντικό παθητικό της κληρονομιάς, ήτοι το κατάχρεο της κληρονομιάς, το μεγάλο ύψος των χρεών και των ληξιπρόθεσμων οφειλών, ενδεχόμενες κατασχέσεις σε περιουσιακά στοιχεία του κληρονομούμενου, συνεπεία των οποίων δεν είναι προς το συμφέρον του ανήλικου η αποδοχή της εν προκειμένω κληρονομιάς ακόμα και με το ευεργέτημα της απογραφής.

Εν συνεχεία κατόπιν της έκδοσης της δικαστικής απόφασης χορήγησης άδειας οι γονείς προχωρούν άμεσα σε νομότυπη αποποίηση της κληρονομιάς για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου τους.

Σε περίπτωση που οι γονείς δεν αιτηθούν δικαστικά άδειας αποποίησης για το ανήλικο τέκνο τους ή σε περίπτωση που αυτή δεν ασκηθεί νόμιμα και εμπρόθεσμα ο ανήλικος καθίσταται κληρονόμος με το ευεργέτημα της απογραφής καθότι σύμφωνα με τον νόμο (1527 ΑΚ), η κληρονομιά που επάγεται στο ανήλικο τέκνο θεωρείται ότι γίνεται αποδεκτή πάντοτε με το ευεργέτημα της απογραφής. Ωστόσο, για να διατηρήσει ο ανήλικος το ευργέτημα πρέπει μέσα σε ένα χρόνο από την ενηλικίωσή του να συντάξει απογραφή της επαχθείσας σε αυτό κληρονομιάς (1912 ΑΚ) διαφορετικά επέρχεται έκπτωση από το ευεργέτημα και ο ανωτέρω καθίσταται πλέον κληρονόμος.

Να σημειωθεί ότι πέραν της νομότυπης και εμπρόθεσμης αποποίησης του ανηλίκου δια μέσου των γονέων του δεν υφίσταται εναλλακτική δυνατότητα πλήρους απεμπλοκής του ανηλίκου από το ενδεχόμενο να καταστεί ο ανωτέρω ανήλικος κληρονόμος με το ευεργέτημα ή μη μιας κατάχρεης κληρονομιάς. Η πρακτική κατά την οποία προχωρά ο ανήλικος σε δήλωση αποποίησης της βεβαρυμένης κληρονομιάς αμέσως μόλις ενηλικιώνεται δεν έχει καμία έννομη συνέπεια. Ο ίδιος παραμένει κληρονόμος και εφόσον συντάξει απογραφή της κληρονομιάς μέσα σε ένα έτος από την ενηλικίωσή του παραμένει κληρονόμος διατηρώντας το ευεργέτημα.

Σχετικές υπηρεσίες: 

Κατηγορίες: