Τον τελευταίο καιρό, όλο και περισσότεροι πολίτες και επαγγελματίες έρχονται στο γραφείο μου προσπαθώντας να λύσουν προβλήματα με την ιστοσελίδα που τους παραδόθηκε (ή δεν τους παραδόθηκε). Άλλες φορές το προϊόν που παραδόθηκε δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε, άλλοτε είναι ελλιπείς, άλλοτε δεν έχει παραδοθεί στην ώρα του κοκ. Δυστυχώς, σε αρκετές περιπτώσεις βρίσκομαι στη δυσάρεστη θέση να τους ενημερώσω ότι χωρίς σύμβαση τα πράγματα είναι ιδιαίτερα δύσκολα και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από παράγοντες που δεν είναι σίγουρο ότι θα λάβει υπόψη του ένα δικαστήριο (ακόμη και εάν αποτελούν μάρτυρες).
Όπως και σε άλλες σχετικές υπηρεσίες έτσι και στις υπηρεσίες διαδικτύου τίποτα δεν είναι σαφώς καθορισμένο. Σε αντίθεση πχ με την ιατρική επίσκεψη σε μη πανεπιστημιακό γιατρό που κυμαίνεται από 25 - 60 Euro (ενδεικτικά) στο διαδίκτυο οι τιμές και οι υπηρεσίες ποικίλουν αφάνταστα και προκύπτουν από πλήθος παραμέτρων (πχ μέγεθος εταιρείας, ποιότητα υπηρεσιών, χρόνος υλοποίησης κοκ). Ειδικά, δε, για τις υπηρεσίες που σχετίζονται με την κατασκευή ιστοσελίδων (websites) ή εφαρμογών (mobile apps) οι χρεώσεις, τα προϊόντα και οι παροχές διαφοροποιούνται σχεδόν πάντα. Θα βρει για παράδειγμα κάποιος στην αγορά επαγγελματίες (με την εμπορική έννοια του όρου) να κατασκευάζουν ένα blog με 50 Euro αλλά και με 10.000 Euro χωρίς αυτό, φυσικά, να σημαίνει ότι τα 2 προίόντα θα είναι ταυτόσημα.
Ένα λοιπόν είναι το συμπέρασμα και για τις υπηρεσίες διαδικτύου: "οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους". Πως μεταφράζεται όμως αυτό σε νομικό επίπεδο; Χωρίς να μπαίνουμε σε νομική ορολογία θα μπορούσαμε απλά να πούμε ότι χρειάζεται να υπάρχει μία "Σύμβαση έργου" άλλοτε αναφερόμενη και ως "συμβόλαιο ανάπτυξης". Όπως όμως και να ονομάζεται η σύμβαση έργου είναι το μοναδικό επίσημο έγγραφο που μπορεί να σας σώσει από οποιαδήποτε προβλήματα μπορεί να προκύψουν. Τα email που μπορεί να ανταλλάσσονται με την εταιρεία που θα υλοποιήσει το έργο μπορεί να έχουν βέβαια κάποια αποδεικτική ισχύ αλλά τίποτα δεν σας εξασφαλίζει περισσότερο από μία σύμβαση έργου. Ας μπούμε τώρα στις λεπτομέρειες μίας ολοκληρωμένης σύμβασης έργου ανάπτυξης ιστοσελίδας ή εφαρμογής. Η σύμβαση έργου υπογράφεται πριν την έναρξη υλοποίησης του έργου και από τα 2 μέρη όπως συμβαίνει με όλες τις συμβάσεις. Σε περίπτωση που τα συμβαλλόμενα μέρη δεν μπορούν να συναντηθούν στον ίδιο φυσικό τόπο ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί ηλεκτρονική υπογραφή ή το γνήσιο της υπογραφής σε κάποιο αρμόδιο φορέα (πχ Κ.Ε.Π., δικηγόρο) και κατόπιν να γίνει ανταλλαγή των συμβάσεων μεταξύ των μερών.
Τι πρέπει να περιλαμβάνει, λοιπόν, συνοπτικά, μία σύμβαση ανάπτυξης (και ενίοτε υποστήριξης) μιας κατασκευής ιστοσελίδων ή εφαρμογής;
- Στοιχεία ταυτότητας
Τυπικό κομμάτι κάθε σύμβασης αλλά αναγκαίο ώστε να γνωρίζει από την αρχή ο ιδιοκτήτης του έργου τα πλήρη στοιχεία ταυτότητας του συμβαλλομένου του καθώς και να κάνει τους απραίτητους ελέγχους (πχ αν η εταιρεία έχει κάποια κακή φήμη στην αγορά).
- Υποχρεώσεις των συμβαλλόμενων μερών
Αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι. Εδώ θα πρέπει να αναγράφεται με σαφήνεια τι πρέπει να παραδώσει η εταιρεία, μέχρι πότε κτλ.
- Δαπάνες και πληρωμές
Εκτός από το κόστος για την υλοποίηση του έργου και τις δόσεις καταβολής (αν υπάρχουν) ενίοτε είναι χρήσιμο να αναγράφεται και το κόστος εργασιών (συνήθως ανά ώρα) μετά την ολοκλήρωση του έργου.
- Πνευματική ιδιοκτησία
Επίσης, πολύ σημαντικό σημείο είναι το κατά πόσο ο ιδιοκτήτης του έργου θα έχει και την κυριότητα του κώδικα, της βάσης δεδομένων (αν υπάρχει) και γενικά, εάν θα μπορεί να πάρει όλο το website ή εφαρμογή και να το μεταφέρει σε άλλο server, να κρατήσει αντίγραφα ασφαλείας κοκ. Στο σημείο αυτό το ανοιχτό λογισμικό είναι μία καλή επιλογή (πχ Drupal, Wordpress κτλ) αφού από τη φύση του δίνει, συνήθως, στον κάτοχο του λογισμικού περισσότερα δικαιώματα σε σχέση με ένα λογισμικό κλειστού κώδικά.
- Καθήκον εχεμύθειας
Και τα 2 μέρη θα πρέπει να συμφωνούν από την αρχή ώστε να μην διαρρεύσουν οποιαδήποτε δεδομένα θεωρηθούν εμπιστευτικά και από τα 2 μέρη.
- Εγγυήσεις
Πχ το ότι το λογισμικό που θα χρησιμοποιήσει η εταιρεία στην κατασκευή του έργου δεν θα παραβιάζει δικαιώματα τρίτων και αν αυτό συμβεί η ίδια η εταιρεία να καλύψει την όποια αποζημίωση απαιτηθεί.
- Διάρκεια τη Σύμβασης - Καταγγελία
Πχ μέχρι πότε θα ισχύει η σύμβαση και με ποιους τρόπου μπορεί να καταγγελθεί.
- Υπαιτιότητα - Ανωτέρα βία
Πχ τι θα γίνει αν για γίνει ένας σεισμός 9 ρίχτερ και καταστραφεί το δίκτυο του internet!
- Αποποίηση ευθυνών
- Εφαρμοστέο δίκαιο - δωσιδικία
Σε ποια δικαστήρια θα επιλυθούν οποιεσδήποτε διαφορές.
- Επιδόσεις - Γνωστοποιήσεις
Πχ με ποιους τρόπους μπορεί να παραδοθεί ένα επίσημο νομικό έγγραφο σε περίπτωση που έχουμε κάποιο πρόβλημα στην εκτέλεση του έργου;
- Παράρτημα
Στο Παράρτημα μπορεί να γίνει μία πιο εκτενής ανάλυση των εργασιών που θα γίνουν, των λειτουργιών που θα πρέπει να εκτελεί η ιστοσελίδα, των προδιαγραφών που θα πρέπει να καλύπτει κοκ. Το Παράρτημα, συνάμα, βοηθά τις εταιρείες να αυτοματοποιούν την σύνταξη των συμβάσεων έτσι ώστε σε κάθε έργο να γίνονται αλλαγές μόνο στο Παράρτημα.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η σύμβαση κατασκευής ιστοσελίδων και εφαρμογών δεν είναι καθόλου ασήμαντη. Είναι το επίσημο έγγραφο πάνω στο οποίο θα βασιστεί τόσο η εταιρεία ανάπτυξης όσο και εσείς (ο ιδιοκτήτης του έργου) για να προχωρήσετε σε οποιαδήποτε νομική ενέργεια. Στην πράξη, έχει αποδειχτεί ότι όσο πιο σοβαρή και αξιόπιστη είναι μία εταιρεία κατασκευής ιστοσελίδων τόσο πιο αναλυτική, δομημένη και πλήρης είναι η σύμβαση που παρέχει. Εάν μία εταιρεία θέλει να κατασκευάσει το επόμενο website σας αλλά δεν έχει ήδη σύμβαση έτοιμη να την υπογράψετε φύγετε γρήγορα μακρυά! Εάν στην σύμβαση που σας έχει δώσει έχει ασάφειες και γενικότητες (πχ παρέχουμε "απεριόριστες αλλαγές") ομοίως. Αν στη σύμβαση αναφέρεται ότι δεν έχετε καθόλου το δικαίωμα να μεταφέρετε το website στον εξυπηρετητή φιλοξενίας (hosting) που επιθυμείτε ξανασκεφτείτε το. Αν η σύμβαση είναι ελλιπής φανταστείτε ότι άλλο τόσο ελλιπες μπορεί να είναι και το website που θα παραλάβετε. Αν η σύμβαση έχει γίνει χωρίς τη συμβολή δικηγόρου πόσο αξιόπιστη μπορεί να θωρηθεί; Θα μπορούσα να συνεχίσω τις αναφορές σε κακές πρακτικές αλλά νομίζω ότ έχετε αντιληφθεί την ουσία του ζητήματος.
Αν έχετε οποιοδήποτε θέμα με την σύμβαση κατασκευής και συντήρησης ιστοσελίδων είναι καλύτερα να ενημερωθείτε από τον κατάλληλο δικηγόρο πριν υπογράψετε. Ακόμη και αν έχετε υπογράψει ήδη ή αν δεν έχετε καθόλου σύμβαση για ένα έργο που έχει ξεκινήσει μην διστάσετε να ζητήσετε μία ολοκληρωμένη νομική συμβουλή.
