Σύμφωνα με το αρ. 1847, 1850 ΑΚ όταν κάποιος καλείται στην κληρονομιά ενός προσώπου ως κληρονόμος σε περίπτωση που δεν επιθυμεί την εν λόγω κληρονομιά, ήτοι δεν θέλει να καταστεί κληρονόμος, έχει προθεσμία τεσσάρων μηνών να κάνει δήλωση αποποίησης κληρονομιάς. Αν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό η προθεσμία είναι ενός έτους. Η προθεσμία αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και τον λόγο της.
Στην περίπτωση που η ανωτέρω προθεσμία περάσει άπρακτη και ο κληρονόμος παρέλειψε να αποποιηθεί την κληρονομιά θεωρείται ότι την αποδέχτηκε πλασματικά ότι δηλαδή έκανε, κατά πλάσμα δικαίου, πλασματική αποδοχή κληρονομιάς. H πλασματική αυτή αποδοχή δεν είναι αληθινή δήλωση βούλησης καθότι δεν στηρίζεται στη ρητή ή σιωπηρή βούληση του κληρονόμου αλλά προκύπτει από τις διατάξεις του νόμου.
Η αποδοχή κληρονομιάς είτε πραγματοποιήθηκε ρητά είτε σιωπηρά είτε πλασματικά είναι αμετάκλητη. Με την αποδοχή της κληρονομιάς ο προσωρινός κληρονόμος καθίσταται οριστικός και ευθύνεται πλέον έναντι των δανειστών της κληρονομιάς και με την ατομική του περιουσία. Ο αποδεχόμενος αυτήν κληρονόμος δεν μπορεί να την ανακαλέσει σε μεταγενέστερο χρόνο στο μέλλον σε περίπτωση που άλλαξε γνώμη ή δεν επιθυμεί πλέον την κληρονομιά. Για τον λόγο αυτό το δικαιικό σύστημα του επιτρέπει υπό ορισμένες προϋποθέσεις να ζητήσει την ακύρωση της αποδοχής εφόσον αποδειχτεί ότι η βούλησή του περί αποδοχής ήταν ελαττωματική συνεπεία πλάνης, απάτης ή απειλής.
Μια τέτοια περίπτωση μπορεί να υπάρξει όταν ο κληρονόμος αφού αποποιηθεί της κληρονομικής μερίδας του από την εκ διαθήκης διαδοχή δεν προβαίνει σε αποποίηση για το εξ αδιαθέτου μερίδιό του σε περίπτωση που γίνεται κλήση του εκ διαθήκης κληρονόμου και εξ αδιαθέτου. Αυτό μπορεί να συμβεί εξαιτίας πλάνης η οποία συνίσταται στην άγνοια ως προς την ύπαρξη προθεσμίας αποποίησης της εξ αδιαθέτου κληρονομιάς, η άπρακτη πάροδος της οποίας επιφέρει πλασματική αποδοχή κληρονομιάς, σε συνδυασμό με την πεποίθησή του ότι η αποποίηση της εκ διαθήκης κληρονομιάς συνεπέφερε την αποποίηση συνολικά του κληρονομικού του δικαιώματος.
Ο κληρονόμος δηλαδή μπορεί εξαιτίας έλλειψης νομικών γνώσεων, άγνοιας των νομικών διατάξεων του ΑΚ περί την επαγωγή και κτήση της κληρονομιάς ή λανθασμένης πληροφόρησης να αγνοεί το σύστημα κτήσεως της κληρονομιάς κατά τον ΑΚ μέσω της επαγωγής ως εξ αδιαθέτου κληρονόμου ή μπορεί να αγνοεί την ύπαρξη προθεσμίας αποποίησης κληρονομιάς επαχθείσας εξ αδιαθέτου, ήτοι προθεσμίας τεσσάρων μηνών μετά την αποποίηση της εκ διαθήκης επαγωγής, εντός της οποίας οφείλει να προβεί σε συμπληρωματική αποποίηση της κληρονομιάς που του επήχθη εξ αδιαθέτου, η άπρακτη πάροδος της οποίας επιφέρει την πλασματική αποδοχή αυτής.
Η πλάνη του κληρονόμου περί το δίκαιο της αποδοχής της κληρονομιάς δύναται να ανάγεται α) ως προς το σύστημα της κτήσεως της κληρονομιάς κατά τον ΑΚ που επέρχεται αμέσως μετά το θάνατο του κληρονομούμενου, οπότε η προθεσμία του άρθρου 1847 ΑΚ δεν αρχίζει, γιατί η άγνοια αποκλείει την γνώση της επαγωγής της κληρονομιάς και β) σε άγνοια μόνο της υπάρξεως της προθεσμίας του άρθρου 1847ΑΚ προς αποποίηση ή της κατά το άρθρο 1850ΑΚ νομικής σημασίας της παρόδου της προθεσμίας αυτής άπρακτης (ΕφΑθ 3877/2015, ΠΠρΑθ 373/2018).
Σύμφωνα με το αρ. 1857 παρ. 2 ΑΚ η αποδοχή που οφείλεται σε πλάνη κρίνεται κατά τις διατάξεις για τις δικαιοπραξίες. Ο κληρονόμος που αποδέχεται την κληρονομιά επειδή παρέλειψε να την αποποιηθεί ουσιαστικά προβαίνει σε αποδοχή, η οποία περιλαμβάνεται στην έννοια της δικαιοπραξίας σύμφωνα με το αρ. 140 ΑΚ. Σε περίπτωση που η πλασματική αυτή αποδοχή δεν συμφωνεί λόγω ουσιώδους πλάνης με την βούλησή του ο κληρονόμος έχει δικαίωμα να ζητήσει δικαστικά την ακύρωση της εν λόγω αποδοχής. H πλάνη που έχει ως αποτέλεσμα την ακύρωση της αποδοχής πρέπει να είναι ουσιώδης δηλαδή πρέπει να αναφέρεται σε τόσο σπουδαίο σημείο της αποδοχής ώστε αν ο κληρονόμος γνώριζε την πραγματική κατάσταση δεν θα αποδεχόταν την κληρονομιά (141 ΑΚ).
Από τις διατάξεις των άρθρων 184 παρ.1 εδ α’, 1850 εδ. Β, 1857, 1901 εδ. α, 140 και 141 ΑΚ προκύπτει ότι η αποδοχή κληρονομιάς που συνάγεται από την παραμέληση της προθεσμίας αποποιήσεώς της μπορεί να προσβληθεί από τον κληρονόμο λόγω πλάνης, όταν η αποδοχή που συνάγεται με τον τρόπο αυτό κατά πλάσμα του νόμου δε συμφωνεί με τη βούληση του κληρονόμου από ουσιώδη πλάνη, από άγνοια δηλαδή ή εσφαλμένη γνώση της καταστάσεως που διαμόρφωσε τη βούλησή του, όταν αυτή αναφέρεται σε σημείο τόσο σπουδαίο για την αποδοχή της κληρονομιάς, ώστε αν ο κληρονομούμενος γνώριζε την αληθινή κατάσταση ως προς το σημείο αυτό δεν θα άφηνε να παρέλθει άπρακτη η προθεσμία της αποποίησης. Η εσφαλμένη αυτή γνώση ή άγνοια που δημιουργεί τη διάσταση μεταξύ βουλήσεως και δηλώσεως, η οποία όταν είναι ουσιώδης θεμελιώνει δικαίωμα προσβολής της δηλώσεως λόγω πλάνης, μπορεί να οφείλεται και σε άγνοια ή εσφαλμένη γνώση των νομικών διατάξεων για την αποδοχή της κληρονομιάς (ΟλΑΠ 3/1989, ΝοΒ 1990 38. 607).
Ωστόσο σύμφωνα με το αρ. 1857 παρ. 3 ΑΚ η πλάνη ως προς το ενεργητικό ή το παθητικό της κληρονομιάς, παρότι το στοιχείο αυτό επιδρά αποφασιστικά στη βούληση του κληρονόμου σχετικά με το αν θα αποδεχθεί ή όχι την κληρονομιά, δεν είναι ουσιώδης και άρα δεν επισύρει ακύρωση. Επίσης δεν είναι ουσιώδης ούτε η πλάνη ως προς την αξία της κληρονομιάς ή της κληρονομικής μερίδας που επάγεται στον κληρονόμο αλλά και ως προς την ύπαρξη ή μη άλλων βαρών της κληρονομιάς, όπως πχ κληροδοσίας ή τρόπου.
Κατά την 1857 παρ. 2 ΑΚ προβλέπεται ότι η αγωγή για την ακύρωση της αποδοχής λόγω πλάνης παραγράφεται μετά από ένα εξάμηνο, το οποίο αρχίζει από την επόμενη ημέρα της αποδοχής ή της παρέλευσης άπρακτης της προθεσμίας αποποίησης. Σε περίπτωση που η πλάνη είναι εξακολουθητική η εξάμηνη παραγραφή της αγωγής για την ακύρωση αρχίζει από την παρέλευση της κατάστασης αυτής, από την άρση δηλαδή της πλάνης. Η άσκηση της αγωγής διακόπτει την παραγραφή.
Για το παραδεκτό της αγωγής ακύρωσης αποδοχής δεν απαιτείται η καταβολή δικαστικού ενσήμου καθότι η αγωγή ακύρωσης της πλασματικής αποδοχής κληρονομιάς έχει διαπλαστικό χαρακτήρα και είναι μη αποτιμητή σε χρήμα.
